27 april 2017
Tomtommisering.

Lekker ouderwets; kaart op schoot. Route uitstippelen. Plaatsnamen op een rijtje zetten. Borden lezen. Beetje nostalgie, het lijkt alweer zo’n eeuwigheid geleden. De blik wordt steeds getrokken naar een plek waar de (nu) normaal gesproken de tomtom zit. Maar daar zit in deze huur-camper alleen maar een ouderwetse Kenwood met afneembaar frontje.
Al bij de eerste kruising gaat het mis. Je moet zo’n bord langs de weg natuurlijk wel helemaal lezen. Dus ook de vermelding over hoeveel meter je dan naar links moet. Gewoon onwennigheid.
Niet stiekem op je mobiel kijken of er file staat bij Antwerpen. Dat is vals spelen. Nee, gewoon erin gaan staan als ware het een natuurverschijnsel. Hoort bij auto rijden, hoort bij vakantiepret.
‘He, we moeten toch helemaal niet naar Parijs…’, klinkt het naast ons. Ook dat herkennen we van vroeger. ‘Alle wegen gaan naar Parijs,’ horen we onszelf antwoorden in een oude reflex. Net als weleer maken we negen van de tien keer de juiste keuze uit alle valse aanwijzingen vanaf de bijrijderstoel. De kinderen wisten het vroeger al; dit geluid zou in de loop van de dag steeds geïrriteerder gaan klinken. En als we de laatste kilometers voor het doel van de dag aflegden, moest je gewoon even je mond houden. Dat kon je horen aan de ruzieachtige toon. Dan moest je even niet gaan jengelen, hoe vervelend je je ook voelde.
De vage aanwijzingen in het campingboek doen ook geen goed. Drie kilometer naar het zuidoosten… daar heb je weinig aan als het stortregent en je geen idee hebt waar het westen is waar normaal gesproken de zon ondergaat. ‘Is dat ook zo als je vanaf de andere kant komt,’ wil de bijrijder nog weten. ‘Nee hoor schat, dan draaien ze speciaal voor jou de planeet om.’ Ook dat grapje is zo oud als Methusalem.

Grappig toch, hoe snel je gewend raakt nieuwe technologie. Hoe gauw je je laat aansturen door een apparaat, gewoon omdat dat makkelijker is. Hoe snel je afleert koers te houden met papier en borden. Hoe je je laat tomtommiseren door een systeem van satellieten hoog boven je.
Als je plots geacht wordt je niet meer te laten tomtommiseren, heet dat in modern jargon zelfsturing. Wat zal er gezucht en gesteund worden in die teams! De getomtommiseerde mens is gesteld zijn gemak. Blijft liever rondwentelen in dat klotegevoel dat dat oplevert. Het is de prijs van vooruitgang he…