8 mei
Olla uogela.

De eerste Nederlandse woorden op schrift voor zover bewaard gebleven, danken wij aan een monnik die zijn pen probeerde. Als je je ganzenveer had opnieuw had gepunt, ging je natuurlijk niet meteen verder in dat kostbare document waarin de ouderen onder ons nog een boek zullen herkennen. Stel je voor dat hij vlekte… Eerst een kladje.
Door de duivel of de lente bezeten kriebelde de onbekend gebleven monnik ergens eind elfde eeuw – op een stukje perkament – het begin van een liefdesliedje. Hebban olla uogola nestas bigunnan hinase hic enda thu. Op mysterieuze wijze is juist dat kladje het oudst bewaarde stukje Nederlands geworden.
Zo schrijf je natuurlijk geen blog meer tegenwoordig. Hebben alle vogels nesten begonnen behalve ik en jij… Zelfs dat zou – hoewel heel wat hedendaagser klinkend – nog veel te prozaïsch zijn in een blog anno 2017. Het moet wel ergens over gaan. Vooral kritiek doet het goed.
Het eerst voorzichtig dingen uitproberen is geen deugd meer, zo lijkt. Reaguren. En wel meteen. Of je gaat achter het stuur van een camper zitten en schrijft aan het eind van de dag op wat er zoal in je opgekomen is. Nou, daar zit dan nog enige bedenktijd tussen. Misschien zelfs nog wel meer als toen onze monnik besloot zijn pen uit te proberen.
Maar tegenwoordig kunnen we zonder reflectie onze gedachten de wereld in slingeren. En menigeen doet dat ook. In reflectie schuilt beschaving, maar even leek het of we die massaal bij het oud vuil hadden gezet. Of is er nu toch sprake van bezinning?

Halverwege de negentiende eeuw reisde de Franse edelman Alexis de Toqueville af naar het jonge Amerika om met eigen ogen de democratie aldaar te bestuderen. Een belachelijk idee, vonden de meeste Europeanen. Zelfs in het land van de revolutie. Het plebs zou door gebrek aan reflectief vermogen de boel al snel om zeep helpen. Mensen hebben leiding nodig!
De geschiedenis zit raar in elkaar. Het zijn juist de mensen die dat denken – dat mensen nu eenmaal leiding nodig hebben – die het grootste gevaar vormen voor de bestaande ordening. Ze hebben in hun angst voor het plebs een verstikkende bureaucratische deken gelegd over al wat wij organiseren. Bedrijven, instellingen, landsbesturen. Zelfs over het Europese ideaal ligt hun verstikkend tapijt.
En dan zijn er altijd weer mensen die daar garen bij spinnen. Laatst was ik bij een Frans consultancy-bureau toen er een vrolijk hoera opging omdat er in Brussel weer zo’n ingewikkelde regel was bedacht, dat het bureau weer massaal zijn compliance officers kon wegzetten. Geen normaal mens die het nog begrijpt, dus kassa voor het bureau. Toptarieven! Een keer raden wie om het hardst had gelobbyd om die regel erdoor te krijgen… Vreemd genoeg noemen zij het dan weer fraude als je je niet aan die regel houdt.

Er is weinig democratisch aan een overdaad aan regels. Een paar, die mensen kunnen begrijpen en met hun eigen volle verstand kunnen hanteren, zou genoeg moeten zijn. Tien geboden blijkt al machtig veel. Dus wat moet je er met een miljoen?
De Toqueville had gelijk; de mensen zijn slim genoeg om voor zichzelf op te komen. Stemmen op Trump of LePen. Voor een Brexit en voor Beppe Grillo. Of voor Jón Gnarr Kristinsson, komiek en burgemeester van Reykjavik, hoofdstad van een volk dat erin slaagde een nieuwe grondwet te crowdsourcen. Wat een wijsheid!
Frankrijk koos alsnog in geruststellende meerderheid voor Macron – of tegen Marine als u dat liever is. Macron wil Europa drastisch hervormen. En gelijk heeft-ie. Europa moet weer van de mensen worden en worden weggehaald bij de bureaucraten. Hopelijk heeft Macron dat goed begrepen, maar uiteindelijk zullen we dat zelf moeten doen.
We hebben even tijd gekregen. Een paar jaar. Eigenlijk niet eens zo erg veel. Dus: kom op. En marche la republique. En marche l’Europe.
De mens laat zich niet verloochenen. Zelfs niet door een celibaat. Hebban olla uogola nestas bigunnan hinase hic enda thu… Nik behalve ik en jij. Ik en jij zijn aan zet.